Brześć, dawniej Brześć Litewski, Brześć nad Bugiem – miasto na Polesiu, nad Bugiem, u ujścia Muchawca, stolica obwodu brzeskiego, siedziba rejonu brzeskiego Białorusi; do 1945 w Polsce, od 1921 stolica województwa poleskiego, siedziba powiatu brzeskiego; ośrodek przemysłowy, węzeł kolejowy i drogowy na granicy z Polską, port rzeczny, port lotniczy; uniwersytet (1995), politechnika (1989); ośrodek kultury polskiej na Białorusi, polski konsulat generalny; 310,8 tys. mieszk. (1 stycznia 2010).
Miasto Brześć położone jest na prawym brzegu Bugu i Muchawca, u zbiegu tych dwóch rzek. Przestrzeń miasta obecnie obejmuje 14 526 ha. Historyczne centrum miasta zajęte przez twierdzę brzeską
,
zbudowaną według projektu inż. gen. K. Oppermana, podzieloną obecnie
granicami Polski i Białorusi. Kobryński forsztadt twierdzy albo miasto
XIX-wieczne składa się z regularnej sieci ulic i zwartej zabudowy z XIX i
XX wieku, objęty obecnie ochroną jako zabytek sztuki urbanistycznej.
Pierwszy powojenny generalny plan Brześcia ułożony w roku 1947, obecnie
odbywa się Korygowanie Generalnego Planu Brześcia z 2003 roku. Głównymi
ulicami przebiegającymi ze wschodu na zachód są: Sergo Ordżonikidze,
Adama Mickiewicza, Puszkińska, Władimira Majakowskiego, Nikołaja Gogola
(dawna Tadeusza Kościuszki), Siemiona Budionnego, Feliksa
Dzierżyńskiego, Moskiewska (dawna Jagiellońska), Internacjonalna (dawna
Szpitalna). Główne ulice przebiegające z północy na południe to:
Włodzimierza Lenina, Karola Marksa, Komsomolska, Pograniczników
Sowieckich, 17 Września, Sowiecka, Waleriana Kujbyszewa, Dmitrija
Karbyszewa, Bulwar Kosmonautów, Tarasa Szewczenki. Centralnym punktem
miasta jest Plac Lenina
(dawny Traugutta) położony u zbiegu ulic Lenina (dawnych Bulwarnej),
Unii Lubelskiej] i Puszkińskiej (dawna 3 maja). W połowie XX wieku
miasto przekroczyło granicę dawnego forsztadtu. Dzielnice przemysłowe i
mieszkalne w drugiej połowie wieku XX z dominującą zabudową blokową
położone zostali w dzielnicach wschodnich (Wschod-1, Wschod-2 itd).
Początek wieku XXI oznamienowany powiększeniem budowli mieszkalnej w
dzielnicach położonych w południowych częściach miasta Kowalewo i Wulka.
Znajdują się tam także m.in. dwa polskie cmentarze. Według korygowanego obecnie planu miasta w jego obręb dołączono wsie Guli i Wołki.
Demografia
Herb Brześcia nad Bugiem − od 1919 roku używał herbu przedstawiającego ostrokół z paru wieżyczkami między zbiegiem dwóch rzek. Herb ten został zakwestionowany przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Ministerstwo wzięło pod uwagę dwie postacie herbu:
Łuk napięty ze strzałą
Na czerwonym polu wieża między zbiegiem dwóch rzek
Ze względu na wątpliwości, czy herb nadany przez króla był w
rzeczywistości w użyciu, ministerstwo przychyliło się do pierwszej
wersji. W 1938 roku, po przeprowadzeniu kwerendy w archiwach, znaleziono dokumenty z XVI i XVII wieku
z herbem nadanym w 1554 roku. W związku z tym ministerstwo zmieniło
swoje stanowisko i zgodziło się na używanie herbu nadanego przez
Zygmunta Augusta. W związku z wybuchem II wojny światowej nie zdążono formalnie zatwierdzić herbu.
Polacy na Białorusi– mniejszość narodowa stanowiąca według białoruskiego spisu powszechnego ok. 295 000 mieszkańców Republiki Białoruś. Według nieoficjalnych statystyk w granicach państwa Białoruś może mieszkać od 500 000 do 1 200 000 Polaków. Polacy są drugą po Rosjanach pod względem wielkości mniejszością narodową Białorusi.
Dane spisu narodowego 2009, dane wg poziomu rejonowego (powiatowego), powiaty grodzkie pokazane umownie przez kółka.